OSMANLILAR’DA BATI’DAN KÜLTÜR AKTARMASI ÜZERİNE

Abstract

İlim, kültürün bir parçasıdır, ilim metodlarının yayılışını, bu çerçevede incelemek gerektiği kuşkusuz bir gerçektir1
. Fakat, kültür değişimi ile kültür elemanlarının aktarılması (cultural borrowings) ayrı süreçlerdir2
. Bir anlayışa göre,
acculturation, kültür değişimi, bir kültürü belirleyen temel-değerler sisteminde
değişiklik demektir. Gelenekçi toplumlarda ise, temel değerler sistemini din
belirler3
. Bazı sosyologlar ve tarihçiler, belli bir kültürün, meselâ Avrupa
kültürünün hümanizm kadar Hıristiyan dininin bir sentezi olduğunu ileri sürerler. Bir
bölüm tarihçiler ise, Avrupa medeniyetinin akılcı ve hümanist karakteriyle insanlığın
ortak mirası olduğu, onun için her laik toplumun esas kültürü olabileceği
noktasında birleşirler. Tabii, kültürü bir değeı-sistemi olarak benimseyenlerin, bu
sonuncu yorumu kabul etmelerine imkân yoktur. Başka deyimle, sonunda yine, kültür
değişimi sorusu, kültürü nasıl anladığımız ve yorumladığımız noktasına gelir,
düğümlenir.