PETROGLİFLER (KAYA ÜSTÜ TASVİRLER)

Abstract

Petroglif, esas itibarıyla “taş üzerine yapılan oyma” anlamına gelmektedir. Bu
kelimeyi karşılamak için Türkiye Türkçesi’nde “kaya üstü tasvirler”, “kaya üzerine
levhalar”, “kaya resimleri”, “taş oymaları”… gibi kavram işaretleri de kullanılmaktadır.
“Oyma”, “dövme”, “kazıma” ve “boyama” teknikleriyle taşlara, kayalara ve
mağaralara işlenen petroglifler, bulundukları yerleri âdeta “müze”ye çevirmekte ve
konunun uzmanlarınca ait oldukları devrin “ifade vasıtası”, “iletişim aracı”, hatta
“yazısı” olarak nitelendirilmektedir.
Asya’dan Avrupa’ya birçok kıtada bugün farklı dönemlerde farklı Türk boyları tarafından vücuda getirilmiş petroglifler bulunmaktadır. Büyük bölümü yazının
bulunuşundan önceki dönemlere (Mezolitik ve Neolitik dönemlere) ait olan bu
eserler, tıpkı yazıtlar, dikili ve damgalı taşlar, kurganlar, anıt mezarlar, heykeller,
balballar, süs ve kullanım eşyaları… gibi eski Türk kültür ve medeniyetinin en
değerli maddî varlıkları içinde yer alır. Zira bu eserler, Türk yaşayış ve inanışı
hakkında derin izler taşımakta; Türk kültür ve medeniyetinin özellikle Saka, Hun,
Avar, Kırgız, Köktürk ve Uygur dönemlerine ait birçok bilinmezinin
aydınlatılmasına ışık tutmaktadır.