Türk Uygarlık Dilinin İnşasında Divan Şairi Necati Bey’in Katkıları

Özet

Dîvânu Lugâti’t-Türk, Kutadgu Bilig, Yunus Emre Divanı, Garîbnâme gibi metinlerle kendisini gösteren Türk
edebî dili, İstanbul’un fethinden sonra İstanbul merkezli bir yazı dili daha kazanmıştır. Bu yazı dilinin
işlenmesinde öncü rol oynayan isimler arasında Necati Bey öne çıkar. Onun kendine has tarzıyla yazdığı
şiirleri, Türkçenin bir uygarlık dili olmasına katkıda bulunacak özelliklere sahiptir. Necati, Türk uygarlık dilinin
inşasında köşe taşlarından biridir. Klasik Türk şiirinde önemli bir yere sahip olan şair, Edirnelidir. 15. yüzyılda
yaşamış, Fatih Sultan Mehmet ve II. Bayezit dönemlerini görmüştür. Anadolu’ya İran etkisinden uzak, saf şiiri
getiren şairlerden biri olarak kabul edilir. Şiirlerinde dönemine ait yerel söyleyişler, atasözü ve deyimler
görülür. Bu şiirler, Anadolu’da İstanbul Türkçesi merkezli bir edebî yazı dilinin oluşmasına zemin
hazırlamıştır. Necati’nin bu çabaları, döneminde ve akabinde yetişen birçok şairin Türk edebî diliyle şiir
yazmasında önemli rol oynamıştır. Bu makalede, Necati Bey’in Türk şiirine katkıları uygarlık dili özelinde
incelenecektir. Şairin şiirlerine has özellikleri bu gözle ele alınacak, böylece yaptığı işin basitçe şiir yazmaktan
çok daha ötesi olduğu ortaya konacaktır.