Türkçe Söz Varlığında Güzelliği İfade Eden Benzetmeler

Özet

Güzeli ve güzelliği ifade eden benzetmelerin Türk kültüründeki yerini, önemini ve Türkçenin söz varlığına ve anlatma gücüne katkısını tespit etmek amacıyla yapılan bu çalışmada güzellik kavramını yansıtan benzetmeler, deyimler, atasözleri ve birleşik kelimeler incelenmiştir. Deyimler, atasözleri ve söz varlığını oluşturan diğer ögelerin içinde kalıplaşmış dil yapıları, sanatlı sözler; benzetmeler, mecazlar, metaforlar genellikle o dili ana dili olarak konuşanlarca yüzyıllar boyu edinilen bilgileri, tecrübeleri ve dünya algısıyla ilgili değerleri ifade etme aracı sayılırlar. Güzelliği ifade etmede en çok yararlanılan ‘gibi’ edatı kullanılarak oluşturulan söz varlığı tespit edilerek oluşum şekillerine göre sınıflandırılmıştır. Tabiattaki bir canlıya; hayvana, bitkiye ya da cansız varlıklara yapılan benzetmelerin temelinde insan vardır. İnsan güzelliğini yansıtmada tabiat- insan ilişkisinde dilin hangi yönlerinden yararlanıldığı açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmamız, benzetmeler yoluyla elde edilen söz varlığının dilde, edebiyatta ve belagatte Türkçeyi zenginleştirdiğinin somut olarak anlaşılmasına yardımcı olmaktadır.